Le professeur ne sait plus!

Frans maakt al jaren deel uit van het lessenrooster van leerlingen in het 5^de en 6^de leerjaar van de lagere school. Daarom krijgen alle studenten tijdens hun opleiding tot leraar lager onderwijs vakdidactiek Frans om lessen Frans te kunnen geven. Alleen, we kunnen niet ontkennen dat steeds minder studenten slagen voor die vakken vanuit een gebrekkige voorkennis. Hierdoor behalen zij hun diploma van leraar niet en dat is zeker in tijden van het lerarentekort problematisch voor onze basisscholen. We missen op die manier een heleboel leerkrachten die perfect klaar zijn om in de eerste vier leerjaren van start te gaan. Aline Deforche en Annelies Magerman, beiden lectoren Frans van de Karel de Grote Hogeschool (KdG) pleiten er daarom nu voor om Frans niet langer als verplicht vak door elke student te laten opnemen in het studieprogramma van de lerarenopleiding lager onderwijs. Wie dat wil, kan Frans dan wel nog kiezen als keuzevak. Zo kunnen meer leraren afstuderen en aan de slag in een basisschool.

“De leerkrachten in onze lagere scholen zijn, in tegenstelling tot die in het middelbaar, geen vakleerkrachten”, vertelt Annelies Magerman. “Waar we van een leerkracht in het secundair onderwijs een diepe kennis verwachten, verwachten we van die in het basisonderwijs een brede kennis. Lichamelijke opvoeding, wereldoriëntatie, levensbeschouwing, muzische vorming, wiskunde, Nederlands, media, Frans … zijn allemaal vakken waarin de leerkracht pedagogisch expert, maar ook inhoudelijk en didactisch expert is. In de lerarenopleiding ligt de focus op pedagogie en didactiek, de inhoud achten we in grote mate als gekend. In de driejarige opleiding is er bovendien geen ruimte om de basiskennis, die studenten voor verschillende vakken in het secundair onderwijs opdeden, volledig opnieuw aan bod te laten komen.”

De verplichte start- of instaptoets aan het begin van de Educatieve bachelor Leraar Lager Onderwijs maakt, zowel voor de hogeschool als voor de student zelf, duidelijk of een starter over die nodige basiskennis beschikt. Aline Deforche: “De resultaten van de instaptoets Frans tonen ons jaar na jaar de neerwaartse spiraal waarin de kennis van die taal is terechtgekomen. Ook nu blijkt dat zo goed als 8 van de 10 starters aan de lerarenopleiding lager onderwijs het niveau Frans van het 6^de leerjaar niet behalen.” Hoeveel enthousiaste en broodnodige aspirant-leerkrachten hierdoor bij voorbaat een andere opleiding kiezen door hun gebrekkige kennis van het Frans is niet geweten. “De instromers van vandaag in de opleiding tot leerkracht lager onderwijs zijn in hoofdzaak het slachtoffer van 2 factoren die elkaar versterken: het algemene lerarentekort én de kennis en populariteit van het Engels die omgekeerd evenredig zijn met die van het Frans. Zo ontstaat een neerwaartse spiraal. De dalende affiniteit met het Frans onder de Vlaamse jongeren heeft een stijging van het tekort aan leerkrachten Frans in het secundair tot gevolg. Veel jongeren krijgen bovendien door dat aanhoudende lerarentekort niet het volledige pakket aan Franse lessen, wat mee de resultaten van de instaptoets verklaart”, aldus Deforche. ​

Annelies Magerman vult aan: “Het overvolle studieprogramma in onze opleiding laat niet toe dat wij, als lerarenopleiders Frans, dat grote gat dichtrijden. De lat verlagen is trouwens geen optie, de kinderen in de lagere school hebben recht op de nodige expertise voor het vak Frans. Ondertussen zien wij met lede ogen aan hoe enthousiaste meesters en juffen in spe worden tegengehouden door een onoverbrugbare Franse kloof, terwijl dat vak in de eerste vier lesjaren van de meeste lagere scholen niet aan bod komt. Het vak dat we met liefde en overtuiging geven, blijkt een onoverwinnelijke hindernis op het pad van een groeiend aantal toekomstige leerkrachten.”

Aline Deforche pikt in: “Door het vak Frans in de toekomst als een keuzevak te beschouwen, hopen we dat meer studenten de eindmeet van onze opleiding behalen. Er is uiteraard meer nodig om een halt toe te roepen aan de zichzelf versterkende werking van de achteruitgang van de kennis van onze landstaal, maar van Frans een positieve keuze maken kan een eerste stap zijn. Studenten die die keuze maken, zullen onze tweede landstaal ongetwijfeld vol overgave meegeven aan de leerlingen van de 3^de graad basisonderwijs en jong geleerd, is oud gedaan.”

Aline Deforche en Annelies Magerman, lectoren Frans van de Karel de Grote Hogeschool (KdG)