7 op de 10 Belgen zijn bang voor haatpraat en fake news

In tijden van social media blijven televisie, radio, kranten en hun websites de belangrijkste bron van nieuws voor de Belgen. Drie op de vier volgen het nieuws minstens één keer per dag. Dat blijkt uit onderzoek van Kantar TNS bij vijfduizend Belgen. Het vertrouwen in de traditionele media blijft groot, maar de angst voor fake news groeit.

De concurrentie van online media, beschuldigingen over vooringenomenheid en een moeilijke zoektocht naar een stabiel verdienmodel maken dat de internationale mediawereld al jaren in een crisissfeertje zit. Het is knokken om de over verschillende kanalen verdeelde aandacht van de lezer, om de inkomsten en om het vertrouwen. Om de staat van dat vertrouwen in de media te meten, onderzocht Kantar TNS — het onderzoeksbureau achter de CIM-cijfers — op vraag van Trustmedia of en hoe de Belgen het nieuws nog volgen. Het is een Belgische heruitgave van internationaal onderzoek van vorig jaar. Vijfduizend Belgen (18-75j) namen eraan deel. Kantar ging met drieduizend Belgen ook dieper in op hun mediagebruik van de voorbije week en hun vertrouwen in nieuwsmerken.

Bang voor fake news

Uit de enquête blijkt nog dat 72% bezorgd is over de toename van haatpraat in de media. Ook fake news is een bron van zorgen: fake news beïnvloedt volgens 70% de publieke opinie op het internationale toneel, in België scoort het amper beter (68%). Twee op de drie vrezen zelfs een impact op de verkiezingsresultaten, al is 62% er wel van overtuigd dat ze zelf het verschil kunnen zien tussen fake news en echte feiten.

Drie op de vier volgt nieuws dagelijks

Uit de studie blijkt duidelijk dat de Belgen hun interesse in het nieuws nog lang niet kwijt zijn. Drie op de vier volgen het nieuws elke dag, 45 procent zelfs meermaals per dag. Vier op de tien Belgen consulteren daarvoor meer nieuwsbronnen dan vijf jaar geleden. Televisie en radio zijn daarbij het meest populair, maar zeven op de tien gebruiken (ook) de krant als nieuwskanaal, één op de vijf Belgen leest nog elke dag de papieren krant. Slechts één op de vijf is wel bereid om te betalen voor nieuws op internet.

Betrouwbaarheid is belangrijker dan snelheid...

Wat de Belgen van hun nieuws verwachten? In de eerste plaats de juiste feiten (94%), blijkt uit de enquête. Ook de vraag naar achtergrond en context (89%) is hoog. Snelheid is dat minder: ‘de eerste zijn’ is maar voor 62% van de Belgen een kerntaak van de media.

...maar staat onder druk

Met de betrouwbaarheid van de media is het vooral in Vlaanderen goed gesteld: 78% durft nog te vertrouwen op de Vlaamse media, tegenover 64% in Franstalig België. Maar zowel in Vlaanderen als in Wallonië denkt meer dan de helft van de mediagebruikers dat de druk uit politieke hoek en uit de bedrijfswereld is toegenomen. En dat terwijl ze wel verwachten dat media politici, bedrijfsleiders en publieke figuren verantwoordelijk stellen voor hun daden.

De Tijd en L’Echo betrouwbaarst

Het vertrouwen in de klassieke media blijft wel significant groter dan in de sociale media. Dat vertrouwen is ook de belangrijkste band tussen nieuwsmerken en hun gebruikers: hoe meer de gebruikers hun merk vertrouwen, hoe meer ze eraan gehecht zijn. Vertrouwen in het nieuwsmerk vergroot meestal ook het vertrouwen in de advertenties die het medium verspreidt.

Om die trends in detail te kunnen uittekenen voor 36 Belgische media, ondervroeg Kantar TNS ruim 3000 Belgen over het nieuwsmerk dat ze in de voorbije week gebruikt hadden. Daaruit blijkt duidelijk dat De Tijd (8,6 op 10) en L’Echo (8,4) het meeste vertrouwen genieten. Kanaal/Canal Z, Trends en Trends/Tendances, De Standaard en Eén delen de derde plaats (8,1). Facebook (6,1), Newsmonkey (6,2) en Twitter (6,3) krijgen de laagste cijfers.

“We leven in een tijdperk waar iedereen inhoud kan publiceren en de term fake news om de haverklap valt. Het doet deugd om te zien dat professionele nieuwsmedia nog altijd het vertrouwen van hun gebruikers krijgen. Dat De Tijd en L’Echo daarbij het best scoren, zowel met redactionele inhoud als in de keuze van advertenties, is een extra motivatie om elke dag de beste service aan onze klanten te blijven geven.”

Frederik Delaplace, CEO van Mediafin

_{*Onderzoek door Kantar TNS. Deel 1: 5.177 Belgen (18-75 jaar, representatief staal van de bevolking). Afgenomen in februari en maart 2018. Deel 2: 3041 Belgen (18-75 jaar, met quota naar geslacht, leeftijd en provincie). Screening voor de gebruikers van 36 nieuwsmedia in de voorbije week. Afgenomen tussen 29 juni en 22 juli 2018.}