9 op 10 studenten houdt vast aan papieren studiemateriaal
“Digitaal materiaal kan studiekost onverwacht nog verder verhogen.” – Inge Vander Velpen, CEO Acco
13 september 2023
9 op de 10 studenten leert nog steeds het liefst uit papieren studiemateriaal. Dat blijkt uit de onderwijsmonitor van Acco, aanbieder van blended studiemateriaal voor hoger onderwijs, na een onderzoek bij 173 docenten en 1.612 studenten aan Vlaamse universiteiten en hogescholen. De vaststelling is opvallend gezien de meeste docenten zich voortbewegen in een mix van digitaal en fysiek studiemateriaal. 7 op 10 studenten drukt daarom lesmateriaal op eigen initiatief af als dit enkel digitaal beschikbaar is. Acco wijst erop dat digitaal materiaal op die manier een onvoorziene kost met zich meebrengt.
De start van het academiejaar betekent traditiegetrouw ook de start van de lessen met bijhorend cursusmateriaal. De digitalisering van lesmateriaal in het hoger onderwijs is de afgelopen jaren aan een opmars bezig. Met een coronaperiode waar virtueel lesgeven de norm werd en een studentengeneratie die geboren is met een smartphone in de hand lijkt dat een evidentie te zijn.
Toch blijkt uit de Onderwijsmonitor dat wie met het studiemateriaal aan de slag wil gaan, trouw blijft aan een papieren exemplaar. 60% van de studenten geeft volledig de voorkeur aan een papieren cursus, 29% kan zich vinden in een digitaal e-book als ze die in combinatie met een papieren handboek kunnen gebruiken. In totaal goed voor zo’n 9 op 10 studenten die blijven vasthouden aan papieren studiemateriaal. Dat staat in schril contrast tegenover de 9% die genoegen neemt met een uitsluitend digitale cursus.
“Het is geen verrassing dat studenten blijven kiezen voor een papieren cursus.” stelt prof. Valcke, hoogleraar onderwijskunde aan de Universiteit Gent. “Papieren lesmateriaal laat studenten toe om de leerstof op een diepgaandere manier te kunnen verwerken door bijvoorbeeld te markeren of kanttekeningen en schema’s te maken en daarbij het overzicht te blijven houden. Dat garandeert een actieve verwerking van de stof. Het blijkt moeilijker voor studenten om zich te concentreren wanneer ze via een laptop studeren door de toegang tot en afleiding door andere programma’s. Digitaal en fysiek hebben allebei hun didactische sterktes en kunnen best complementair ingezet worden.”
Hoge kostprijs
De vraag naar papieren studiemateriaal is opvallend, gezien slechts 4,5% van de docenten nog uitsluitend studiemateriaal op papier aanbiedt. Het merendeel (81%) kiest voor een combinatie van digitaal en papieren studiemateriaal. 13% voorziet zelfs uitsluitend digitaal studiemateriaal. En dus drukken de papierminnende studenten massaal zelf hun studiemateriaal af. 69% drukt digitaal lesmateriaal af om de lessen te volgen wanneer ze starten met studeren. Van deze 69% van studenten zal 85% zijn cursus afdrukken wanneer het om een digitaal exemplaar gaat. Ook andere vormen van lesmateriaal, zoals samenvattingen (75%), powerpoints (64%) en papers (40%) worden nog veel afgedrukt. En dat gaat gepaard met een prijskaartje thuis of bij de printshops.
“Digitaal studiemateriaal heeft een vaste plaats binnen het hoger onderwijs. Dat online lesmateriaal bevordert de toegankelijkheid van onderwijs, maar kan tegelijk onvoorziene kosten met zich meebrengen. Studenten drukken immers massaal dat materiaal af, terwijl printshops of inktpatronen thuis handenvol geld kosten,” zegt Inge Vander Velpen, CEO bij Acco. Bijna 1 op de 5 studenten geeft meer dan 100 euro per semester uit aan het afdrukken van lesmateriaal. Dat komt bovenop de prijs die ze al betalen voor hun boeken en eventueel ander studiemateriaal. Een behoorlijke som dus die de betaalbaarheid en toegankelijkheid van cursusmateriaal onder druk zet voor studenten die het vaak met een beperkt budget moeten redden”, gaat Vander Velpen verder.
Zowel digitaal als fysiek materiaal hebben didactische voordelen, maar allebei brengen ze een prijskaartje met zich mee. Daar moet bewust mee omgesprongen worden. De juiste blended mix is doorslaggevend in de financiële toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Als coöperatieve vennootschap voor het hoger onderwijs zien we het als onze verantwoordelijkheid om daarvoor te waarschuwen. Omdat we geen winstoogmerk hebben, kunnen we ons ook veroorloven om actief aan de toegankelijkheid bij te dragen. Zo werken we zelf honderd procent blended en kunnen studenten bij ons goedkoper printen dan in eender welke copyshop of zelfs thuis.”