Bij sluiting kerncentrales kan CO2-uitstoot in België met 50 procent stijgen tegen 2030

Het sluiten van onze kerncentrales kan de CO2-uitstoot bij de productie van elektriciteit tegen 2030 met 50 procent doen toenemen. Dat is een van de opvallende conclusies uit Energietrilemma, het nieuwste boek van professor Johan Albrecht, een autoriteit op vlak van milieu- en energiebeleid, en senior Fellow van denktank Itinera. Albrecht analyseerde verschillende scenario’s bij het al dan niet sluiten van onze kerncentrales. Hij toetste al die scenario’s aan drie parameters: dat onze elektriciteit beschikbaar, duurzaam en betaalbaar moet zijn. Het boek biedt een wetenschappelijke leidraad in aanloop naar het Energiepact, zodat beleidsmakers objectieve en duidelijke keuzes kunnen maken in het energiedebat.

De kernuitstap is een discussie die al bijna vijftien jaar aan de gang is, terwijl een gefundeerd en geloofwaardig energieplan voor de volgende generaties uitblijft. De regering heeft een Energiepact aangekondigd, dat ons land moet voorbereiden op de sluiting van de kerncentrales in 2025. Zij draagt nu een grote verantwoordelijkheid om de juiste beslissingen te nemen over de toekomst van onze energiebevoorrading.

Professor Johan Albrecht, hoogleraar aan de UGent en senior Fellow van Itinera, presenteert vandaag een analyse waarop beleidsmakers kunnen terugvallen in eender welk scenario of politieke constellatie. Als econoom heeft hij het afgelopen jaar samen met zijn twee collega’s, Sam Hamels en Lennert Thomas, zijn berekeningen en visie samengebracht in het boek Energietrilemma.

Het model dat professor Albrecht construeerde, laat ons toe om de effecten in te schatten bij een beslissing over het energiebeleid en baseert zich op drie belangrijke pijlers: de betaalbaarheid, duurzaamheid en beschikbaarheid van onze stroom.

“Hoe krijgen we voldoende vervangcapaciteit in de energiemarkt om de kernuitstap mogelijk te maken? Hoeveel vervangcapaciteit is er nodig? Zijn er hiervoor nieuwe subsidies nodig en wat zijn de gevolgen voor onze energiefactuur? Het zijn allemaal vragen die op dit moment prioritair zijn, maar waarover op dit moment helaas een duidelijke visie ontbreekt. Via dit model kunnen we beleidsmakers een helder kader aanbieden om die vragen te beantwoorden in eender welk toekomstbeeld”.
Johan Albrecht - auteur en senior Fellow Itinera 

Alternatieve energiebronnen kunnen de vraag niet volgen

Met zijn rekenmodel heeft professor Albrecht ook vier mogelijke toekomstscenario’s berekend. Een van de scenario’s toont aan dat de sluiting van kerncentrales belangrijke gevolgen zal hebben op het milieu. Als de regering beslist om tegen 2030 alle kerncentrales te sluiten, kan de CO2-uitstoot bij de productie van elektriciteit tegen die tijd met vijftig procent stijgen.

“Het capaciteitsverlies van de kerncentrales moet goed gemaakt worden door de bouw van bijkomende gascentrales. Andere alternatieven, zoals zonne- en windenergie zijn weersafhankelijk en kunnen de vraag niet volgen. Volgens mijn berekeningen  kan de CO2-uitstoot in 2030 verhogen met 48 tot zelfs 78 procent tegenover vandaag."
Johan Albrecht - auteur en senior Fellow Itinera 

Bij handhaving van een deel van de kerncentrales  - beperkt tot 4.000 megawatt - zal de CO2-uitstoot bij de productie van elektriciteit met 13 procent dalen. In een radicaal scenario waarbij een daling van de vraag gecombineerd wordt met een zeer hoge hernieuwbare capaciteit - inclusief biomassa - en een hoge opslagcapaciteit, kan de CO2-uitstoot zelfs dalen met 22 procent.

Welk scenario men ook gaat kiezen: sluiting van de kerncentrales, meer gascentrales bouwen of meer hernieuwbare energie, één ding staat vast: de energieprijs voor gezinnen en bedrijven kan over dertien jaar tussen 40 en 100 procent stijgen tegenover vandaag. Deze toename zal vooral het gevolg zijn van de grote investeringen in hernieuwbare capaciteit. Er zullen ook gascentrales moeten bijkomen om de energiezekerheid in 2030 te garanderen. Die stelling heeft netbeheerder Elia onlangs ook in een studie bevestigd.  

Getreuzel schrikt investeerders af 

Met het boek Energietrilemma, dat officieel op dinsdag 19 december officieel in Brussel wordt voorgesteld, wil Itinera een nuttige leidraad aanbieden en het bestuur inspireren op basis van wetenschappelijke kennis. 

“Het recente beleid maakt te vaak snelle bochten zonder duidelijke argumenten. Kortetermijnbeslissingen rond de sluiting van kerncentrales, de oversubsidiëring van zonnepanelen, het intrekken van de beloofde subsidie voor biomassacentrales. Het zet onze geloofwaardigheid naar investeerders op het spel, terwijl intussen onze kerncentrales en infrastructuur blijven verouderen."
Leo Neels, algemeen directeur van Itinera

Hoofdauteur professor Albrecht doet geen uitspraken over welk scenario het beste is, maar dringt wel aan op actie.

“In het belang van onze nationale en internationale reputatie mogen we niet ontkennen dat er vandaag écht keuzes moeten worden gemaakt. De investeringen in andere energiebronnen komen te traag op gang door een onzeker en veranderend energiebeleid. Een objectivering en herijking van het energiedebat is nu meer dan ooit belangrijk." 
Johan Albrecht - auteur en senior Fellow Itinera 

Energietrilemma telt 127 pagina’s en is verkrijgbaar vanaf dinsdag 19 december via de website van Itinera: www.itinerainstitute.org. Het boek kost 20 euro. De pers is ook op de officiële boekvoorstelling welkom. Inschrijven kan tot 13 december via: event@itinerainstitute.org