Dubbel zoveel drugstests in het verkeer sinds invoering speekseltest

• Eerste grootschalige analyse van drugstests in het verkeer
• Meer dan dubbel zo veel drugstests sinds  invoering van speekseltest (2010) in plaats van urinetest
• Cannabis is  populairst, maar 41 procent van de positieve bloedanalyses toonde gebruik aan van cocaïne of speed
• Speekseltest niet alleen sneller, ook veel correcter dan urinetest: vroeger werd in 17 procent van de gevallen het rijbewijs onterecht ingetrokken.

Sinds de politie de snellere speekseltest gebruikt om bestuurders te testen op drugs, is het aantal drugscontroles bij autobestuurders meer dan verdubbeld. De speekseltest blijkt ook drie keer zo betrouwbaar als de omslachtigere urinetest die voordien werd gebruikt. Dat blijkt uit een analyse van 15.000 bloedstalen door de toxicologen van het Nationaal Instituut voor de Criminalistiek en Criminologie (NICC).

Wanneer de politie vermoedt dat een bestuurder drugs heeft gebruikt, volstaat sinds 2010 een snelle speekseltest om een eerste aanwijzing te geven. Als die iets signaleert, neemt een opgeroepen arts een bloedstaal af dat voor definitief uitsluitsel naar het laboratorium gaat. Het NICC is daarvoor het belangrijkste labo: het krijgt zo’n 70 procent van die bloedstalen binnen. Sinds de invoering van de speekseltest analyseerde het NICC al 15.000 bloedstalen.

Dubbel zo veel tests

Voor de invoering van de speekseltest moest de politie een veel omslachtigere urinetest afnemen voor een eerste aanwijzing. Dat de speekseltest sneller en eenvoudiger is, mist zijn effect niet: het aantal drugstests dat de politie langs de weg afneemt, is meer dan verdubbeld sinds de invoering van de speekseltest.

“De pakkans is fors gestegen sinds de speekseltest wordt ingezet. Het is nu eenmaal gemakkelijker om een speekseltest af te nemen dan een urinetest.”

Nele Samyn, diensthoofd Toxicologie bij het NICC

Cocaïne en amfetamine

Uit de analyse valt ook op hoe populair de zogenaamde ‘partydrugs’ zijn. In meer dan 40 procent van de dit jaar geanalyseerde bloedstalen zat cocaïne en/of amfetamine. Cannabis blijft wel veruit de meest gebruikte drug in het verkeer.

Drie keer zo betrouwbaar

De speekseltest is overigens niet alleen sneller, ze is ook betrouwbaarder dan de urinetest. Het NICC vergeleek twee grote datasets van bloedstalen: één van voor de introductie van de speekseltest, en één erna. Van de zogezegd positieve urinetests leverde uiteindelijk 17 procent een negatief resultaat op in de bloedproef, bij de speekseltests zijn er nog maar 6 procent vals-positief. Specifiek voor cannabis, de vaakst gebruikte drugs bij bestuurders onder invloed, daalde het aantal vals-positieve tests van 24 naar 6 procent.

“De bloedstalen bevestigen het resultaat van de speekseltest bijna altijd, terwijl urinetests veel vaker een vals-positief resultaat gaven. Dat komt omdat de afbraakresten van cannabis meerdere dagen in de urine aanwezig blijven, terwijl bij de speekseltest alleen de actieve component wordt opgespoord. Die actieve component wijst op recent gebruik en dat is waar het bij verkeerscontroles om draait. Het gebeurt dankzij de speekseltest dus veel minder vaak dat een bestuurder zijn rijbewijs onterecht moet afgeven.”

Nele Samyn