Groot draagvlak voor luchthaven en nachtvluchten bij omwonenden, geen politiek thema bij omwonenden
Tweede buurtbevraging bij omwonenden luchthaven Zaventem
Omwonenden van de nationale luchthaven in Zaventem rapporteren meer geluidshinder overdag dan ‘s nachts. Minder dan één op de vijf Vlaamse omwonenden is voorstander van een verbod op nachtvluchten en slechts minder dan een kwart van alle omwonenden vindt dat beperkingen uit de nieuwe omgevingsvergunning niet mogen worden versoepeld als zou blijken dat ze de werkgelegenheid of de economie zouden schaden. Het zijn drie in het oog springende conclusies van de tweede buurtbevraging bij 1416 omwonenden die het onafhankelijk wetenschappelijk onderzoeksbureau Indiville in opdracht van DHL in de directe omgeving van de nationale luchthaven uitvoerde. “Het is voor ons belangrijk om vinger aan de pols te houden over wat buurtbewoners rondom de luchthaven denken, niet op basis van buikgevoel maar met wetenschappelijke data”, zegt Lorenzo Van de Pol van DHL.
Expresskoerier DHL, specialist in wereldwijde tijdkritische zendingen, stuurt vanop haar hub in Zaventem, na Leipzig de grootste in Europa, in minder dan 24 uur onder meer kort houdbare medicijnen, dringende vervangstukken voor machines en Belgische biotech-producten de wereld rond. Om tijdkritische zendingen binnen de 24 uur op hun bestemming te krijgen, zijn ook nachtvluchten nodig. 60 procent van de zendingen die DHL op en rond de luchthaven verwerkt en verzendt, zijn exportproducten van bedrijven uit Vlaanderen, Wallonië en de buurlanden. Van alle nachtvluchten vanop Brussels Airport, voert DHL ongeveer de helft uit. De andere helft zijn passagiersvluchten die laat op de avond of vroeg in de ochtend aankomen.
In het voorjaar van 2024 gaf DHL een eerste keer de opdracht aan onafhankelijk wetenschappelijk onderzoeksbureau Indiville om bij omwonenden in de directe omgeving van de luchthaven in Vlaams-Brabant en Brussel te peilen naar hun houding tegenover de luchthaven en de nachtvluchten. Net als in 2024, deelden de onderzoekers van Indiville de respondenten op in twee cirkels rond de luchthaven: aangrenzende gemeenten en de omliggende gemeenten in Vlaams-Brabant en Brussel.
“Nieuw in 2025 is de opsplitsing van de omliggende gemeenten in Vlaams-Brabantse en Brusselse gemeenten, wat een betere vergelijking van houding tussen Vlaams-Brabant en Brussel mogelijk maakt. Tussen de bevraging van 2024 en de bevraging van 2025 kende de Vlaamse regering een nieuwe omgevingsvergunning toe aan de nationale luchthaven. De in totaal 1416 bevraagde buurtbewoners konden in 2025 ook hun mening geven over de omgevingsvergunning.” - An Katrien Sodermans, onderzoeker Indiville
Geluidshinder
Net als bij de bevraging in 2024, geven omwonenden het vaakst aan hinder te ondervinden van wegverkeer, gevolgd door vliegverkeer, burenlawaai, bouwwerven en spelende kinderen. Respondenten ervaren net als in 2024 vooral overdag en minder ‘s nachts vliegtuiggeluid. 65 procent ervaart ‘s nachts tussen 23u en 6u geen geluidshinder. 26 procent van de respondenten zegt “een beetje”, 9 procent “redelijk tot zeer veel”. Overdag – tussen 8u en 23u, zijn de cijfers net omgekeerd, dan zegt 59 procent van de respondenten wél vliegtuiglawaai te horen. Voor de drie groepen – aangrenzende gemeenten, Brusselse gemeenten en Vlaams-Brabantse gemeenten, geldt dat van wie vliegtuigen hoort, het merendeel (respectievelijk 37 procent en 41 procent) “een beetje” als intensiteit geeft. “Zeer veel” is telkens de kleinste groep (4 procent en 5 procent). “Redelijk veel” is telkens de op één na kleinste groep (15 procent en 8 procent).
Mensen die lid zijn van actiecomités, ervaren meer hinder, ook van wegverkeer en zowel overdag als ‘s nachts. Brusselaars rapporteren ook meer hinder van wegverkeer dan Vlamingen: 1 op de 2 Brusselaars zegt ‘s nachts wegverkeer te horen tegenover 1 op de 3 Vlamingen.
Groot draagvlak voor meerwaarde
Drie op de vier omwonenden dicht de luchthaven een belangrijke waarde toe voor economie en werkgelegenheid, net iets meer dan de helft van de respondenten gaat nog verder en noemt de luchthaven “dé belangrijkste economische motor voor de streek”. Dat er bij de omwonenden een groot draagvlak bestaat, blijkt daarnaast ook uit de beoordeling van de nieuwe omgevingsvergunning. Slechts 12 procent van alle respondenten vindt dat de nieuwe vergunning geen goed evenwicht biedt tussen economie en het leefmilieu.
Minder dan één op de vier omwonenden vindt het aantal vluchten moet verminderen, maar achter dat globale cijfer gaat een verschil tussen Vlaanderen (Vlaams-Brabant) en Brussel schuil. Van de Brusselaars vindt 29 procent dat er minder vluchten moeten zijn, bij de Vlamingen is dat slechts 18 procent. Het verschil in visie tussen Vlaanderen en Brussel is ook merkbaar in de categorie “(helemaal) niet akkoord”: net niet de helft (45%) van de Vlamingen geeft aan expliciet tegen een vermindering van het aantal vluchten te zijn, tegenover 35 procent tegenstanders van een vermindering onder de Brusselaars. Waar Vlamingen en Brusselaars wel eensgezind over zijn is dat de geluidshinder rondom de luchthaven van Zaventem vooral moet aangepakt worden door in te zetten op stillere vliegtuigen via technologische innovaties en vlootvernieuwing, 73% van alle respondenten geeft dit expliciet zo aan.
Brussel versus Vlaanderen
De verschillen tussen Vlaanderen en Brussel zijn significant. Globaal genomen komt de Brusselaar als negatiever en minder verdraagzaam voor de luchthaven uit de bevraging. De Brusselaars scoren hun woonomgeving ook een pak slechter dan de Vlamingen: 7,55 op 10 voor Brusselaars versus 8 op 10 voor de inwoners van Vlaams-Brabantse gemeenten – pal op het gemiddelde voor heel Vlaanderen. Opvallend is dat de dichtste omwonenden uit Vlaams-Brabant de kwaliteit van hun woonomgeving beter scoren dan mensen die verderaf wonen in Brussel. De lagere perceptie van woonkwaliteit kan dus ook te maken hebben met andere factoren dan de nabijheid van de luchthaven.
Geen politiek thema
Bij de stellingen over de luchthaven en de nachtvluchten valt ook op dat een aanzienlijk deel van de omwonenden aangeeft geen mening te hebben. Dat komt ook terug in het belang dat respondenten hechten aan de standpunten van politieke partijen over de luchthaven. Minder dan één op de drie omwonenden geeft aan dat het partijstandpunt over de luchthaven meespeelt op de stemkeuze bij federale of regionale verkiezingen.
14 procent van de omwonenden zou nooit op een partij stemmen die pleit voor de afschaffing van de nachtvluchten, met nog eens 15 procent van de respondenten die zeggen minder snel geneigd zouden zijn om voor die partij te stemmen. Opgeteld zouden politieke partijen 29 procent van de omwonenden kwijt zijn of afschrikken met een standpunt tegen nachtvluchten, tegenover 19 procent van de respondenten die wel sneller geneigd zouden zijn om te stemmen voor een politieke partij die nachtvluchten wil afbouwen. Voor de overige respondenten (52%) heeft het partijstandpunt over nachtvluchten geen invloed op het bepalen van hun stem.
Uit de buurtbevraging blijkt dat het draagvlak voor een verbod op nachtvluchten onbestaand is: minder dan een kwart van de respondenten (22 procent) steunt een verbod. Ook hier blijkt een verschil tussen de Vlaams-Brabantse en de Brusselse opinie. 17 procent van de Vlamingen is voor een verbod, 56 procent expliciet tegen. Bij de Brusselaars is dat 32 procent voor en 39 procent tegen.
Een heel kleine minderheid van de omwonenden, 4 procent, is tegen nachtvluchten voor het dringend vervoer van medische toepassingen, 83 procent is uitgesproken voorstander. Bij dringend vervoer van machineonderdelen is 15 procent helemaal tegen, 56 procent is uitgesproken voorstander, 29 procent "noch voor, noch tegen” of “weet niet”.
Over DHL Express op Brussels Airport
DHL Express stuurt vanop haar hub op Brussels Airport, na Leipzig de grootste in Europa, in minder dan 24u onder meer kort houdbare medicijnen, dringende vervangstukken voor machines en Belgische biotech-producten de wereld rond. De dienstverlening van DHL Express is voor veel bedrijven hun toegang tot de rest van de wereld. 60 procent van de zendingen die DHL op en rond de luchthaven verwerkt en verzendt, zijn exportproducten van bedrijven uit Vlaanderen, Wallonië en de buurlanden.
Perscontact
Lorenzo Van de Pol
An Katrien Sodermans
Jurgen D'Ours
Arnaud Verwacht