Meneer de Uil keert terug en waarschuwt vroegere kijkers voor darmkanker

Geen fabeltje: kijkbuiskinderen van toen lopen nu groot risico en laten zich te weinig testen

7 maart 2024

Vlaamse kinderen die in de jaren ’70 naar het iconische programma ‘De Fabeltjeskrant’ keken, behoren vandaag tot de risicogroep voor darmkanker. Niet omwille van hun kijkgedrag, wel omwille van hun leeftijd. 90% van de darmkankerpatiënten is immers ouder dan 50 jaar. Daarom haalt Stop Darmkanker de echte Meneer de Uil van onder het stof. In maart, de internationale darmkankermaand, richt het jeugdidool zich tot zijn kijkers van het eerste uur. Voor één keer leest hij voor uit ‘De niet zo Fabeltjeskrant’ en deelt hij met ons zijn wijze raad: “Doe de test.”

Vlamingen krijgen vanaf hun 50ste verjaardag een uitnodiging in de bus om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek voor darmkanker. Met een simpel staafje, keurig verpakt in de enveloppe, kunnen vijftigplussers zelf een staal van hun stoelgang nemen. Eens teruggestuurd wordt het getest op bloed – een belangrijke aanwijzing voor darmkanker - dat met het blote oog niet te zien is. Toch laat 1 op de 2 Vlaamse vijftigplussers die ‘poepsimpele’ test links liggen. Zij laten een kans liggen om darmkanker in een vroegtijdig stadium op te sporen. Bij een vroegtijdige ontdekking is er meer dan 90% kans op genezing. De vzw Stop Darmkanker zocht daarom een originele manier om vijftigplussers aan te sporen om de test te doen.

“Vooral bij mensen tussen 50 en 54 jaar blijft de test onaangeroerd liggen. Ze voelen zich wellicht ‘te jong’ om darmkanker te krijgen. Helaas wijzen studies uit dat darmkanker steeds vaker voorkomt bij de beginnende vijftigers. De test bewees het laatste decennium al ruim zijn nut. Zo werden er sinds de start van het bevolkingsonderzoek 30% minder darmkankers vastgesteld in Vlaanderen. Bovendien zijn er 42% minder darmkankers in de groep 50 tot 74-jarigen, de groep die de test van de overheid dus krijgt. Méér dan 80% van de darmkankers werd hierdoor in een vroege fase ontdekt. We begrijpen dat jeugdige, bijna ongenaakbare gevoel van jonge vijftigplussers. Daarom hopen we dat een prominent figuur als Meneer de Uil de juiste snaar wel weet te raken. Darmkanker is geen fabeltje. Echt waar!”

- Luc Colemont, maag- en darmspecialist en managing director van Stop Darmkanker

Derde meest voorkomende kanker

Meneer de Uil verscheen tussen 1968 en 1974 voor het eerst met De Fabeltjeskrant op de buis. Ook in de decennia daarna sprak hij steeds nieuwe ‘kijkbuiskinderen’ aan. In korte afleveringen las hij hen vlak voor bedtijd de laatste nieuwtjes uit het Grote Dierenbos voor. Vaak met een subtiele maatschappelijke reflectie, want ‘dieren zijn precies als mensen, met dezelfde mensen-wensen'.

Stop Darmkanker zag daarom in De Fabeltjeskrant de ideale manier om opnieuw een maatschappelijke reflectie te maken. De kijkers van toen zijn ondertussen allemaal stevige vijftigplussers. Per jaar komen er in België 8.000 vijftigplussers bij met darmkanker. Daar zitten ongetwijfeld heel wat Fabeltjekrantkijkers bij. Bovendien sterven dagelijks 8 Belgen aan de ziekte. Na longkanker is darmkanker daardoor de tweede meest frequente doodsoorzaak van kanker. Daarom doopten ze De Fabeltjeskrant voor één keer om in ‘De niet zo Fabeltjeskrant’.

“Er komt een lawine van darmkankers op ons af. Enerzijds door de vergrijzing van de bevolking, anderzijds omdat darmkanker steeds vroeger voorkomt. Een wereld zonder darmkanker is wellicht een fabeltje, maar ik wil er wel over dromen. Daarom ben ik blij dat Meneer de Uil speciaal voor ons wou terugkomen. Het zijn ‘de kijkbuiskinderen’ van vroeger die vandaag een groot risico lopen.”

- Luc Colemont, maag- en darmspecialist managing director van Stop Darmkanker

Eerste optreden sinds 2019

In 2019 kregen de dieren uit Fabeltjesland nog een digitale make-over voor hun eerste langspeelfilm. Acteur Walter Baele nam in Vlaanderen de stem van Meneer de Uil voor zijn rekening. Sindsdien bleef het stil rond de dieren uit het Grote Dierenbos. Tot nu. Productiehuis Rubinstein en Walter Baele verleenden graag hun medewerking om Meneer de Uil opnieuw een ‘grote boodschap’ te laten verkondigen. Het is bovendien de eerste keer dat Meneer de Uil zich specifiek richt tot die allereerste generatie Fabeltjeskrantkijkers.

“De Fabeltjeskrant en Meneer de Uil, dat is pure nostalgie voor alle vijftigplussers. Daar kan ikzelf ook van meespreken. Ik vond het dan ook een tof idee en logische connectie van Stop Darmkanker om Meneer de Uil speciaal voor die vijftigplussers te laten terugkomen. Darmkanker is voor veel mensen wellicht een beangstigend onderwerp. Zelf heb ik ook al een paar keer de darmkankertest gedaan. Ik hoop dat we op deze manier een belangrijke en nodige boodschap op een ludieke en toegankelijke manier bij het juiste publiek kunnen brengen. Voor één keer vertel ik met de stem van Meneer De Uil geen fabeltje.”

- Walter Baele, stemacteur voor Meneer de Uil

Meneer de Uil gaat mee met zijn tijd. Daarom verspreidt hij de videoboodschap voor Stop Darmkanker in eerste instantie online, via sociale media. Ook zijn iconische slagzin paste hij voor de gelegenheid aan. Deze keer eindigt hij dus niet met “en denk erom: oogjes dicht en snaveltjes toe”, maar wel met “doe de test!”