Opinie - 'Weggebruikers, nu is het aan u'

Als het over verkeersveiligheid gaat, heeft de overheid de meeste van haar troeven al uitgespeeld, stelt Jacqueline Galant verontrust vast. Het is nu aan de burger: in een Staten-Generaal in december mag de bevolking voorstellen doen om het aantal verkeersdoden verder te laten dalen.

_{Door Jacqueline Galant, Federaal minister van Mobiliteit (MR)}

Wat? Als de man in de straat mee zijn zeg kan doen over hoe we het aantal verkeersdoden doen dalen, zal dat ook het draagvlak voor de regelgeving vergroten.

Moeten we alle jonge fietsers verplichten om een helm te dragen? Moeten we in elke auto een dashcam installeren? Of een alcoholslot? Moeten we auto’s uitrusten met technologie die het gsm-signaal verstoort? Of parkeerterreinen afsluiten met een slagboom die alleen opengaat na een alcoholtest? Moeten we de alcohollimiet verlagen naar 0 promille? En elke bestuurder om de tien jaar terugroepen voor een medische controle? Ik krijg geregeld dit soort vragen. 

Burgers van België, ik doe graag een beroep op uw gezond verstand. Samen kunnen we het draagvlak vergroten. Ik voel de weerstand tegen politiecontroles, ik hoor sinds jaar en dag de kritiek op de sensibiliseringscampagnes, ik lees de klachten van wie een boete kreeg ‘voor amper 3 kilometer per uur te snel’. Maar het blijft een feit dat er nog altijd te veel verkeersongevallen gebeuren. Veel te veel. En daarbij vallen nog altijd veel te veel doden. 715 in 2014, dat zijn er twee per dag. 

Ik ben minister, geen tovenaar. We hebben de straffen verstrengd, zeker voor wie herhaaldelijk in de fout ging. We hebben de kans verhoogd om betrapt te worden. De afgelopen jaren werd sterk ingezet op sensibiliseringscampagnes. En ook het gros van de quick wins is al uitgevoerd: airbags zijn standaard, heel wat zwarte punten in de weginfrastructuur zijn weggewerkt. Maar het volstaat niet.

Staten-Generaal
Het raakt me, telkens als ik het nieuws over een tragisch verkeersongeval verneem. Maar de impact van de overheid heeft zijn limieten bijna bereikt. De trendanalyses van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid tonen duidelijk aan dat de sleutel nu bij de weggebruikers zelf ligt: 90 procent van de ongevallen is te wijten aan een menselijke fout. Overdreven snelheid, onoplettendheid, alcoholgebruik. We verhoogden de controles op gsm’en achter het stuur, maar toch zijn er sterke vermoedens dat het aantal ongevallen met die oorzaak blijft stijgen. 

En daarom wil ik u erbij betrekken. Hoe maken we dat iedereen zich aan de regels houdt en vooral ook wil houden? Hoe voorkomen we dat de trieste statistieken blijven oplopen? Het is de eerste keer dat ik als federale minister de burgers uitnodig om deel te nemen aan het debat, en ik besef dat ik u een moeilijke taak geef. Maar zonder uw steun lukt het niet om een draagvlak te creëren voor moeilijke maatregelen.

Eind dit jaar komt er een nieuwe Staten-Generaal van de Verkeersveiligheid. Daaruit moeten aanbevelingen voortvloeien die helpen om de doelstelling — het aantal verkeersdoden halveren— alsnog te halen. Zo voorkomen we dat we halverwege de Europese ranglijst blijven hangen en dat die ambitie mee op het lijstje van de Millenniumdoelstellingen belandt: close but no cigar. Bijna is niet genoeg.

Iedereen op de kar
Waar vindt ú dat we het beleid moeten verstrengen of versoepelen? Wat veranderen we aan het verkeersreglement? Hoe verhogen we de kans om betrapt te worden bij overtredingen? Wat moet er gebeuren met wie meermaals in de fout gaat? Welke technologieën moeten we inzetten voor alle weggebruikers? En hoe kan ongevallenanalyse ons helpen? Ik ben op zoek naar mensen met een visie, die volgende maand in concrete werkgroepen mee het debat willen aangaan met experts en overheden. Het resultaat van hun samenwerking wordt een belangrijke inspiratie voor de Staten-Generaal. 

Ik droom van doortastende wetten en maatregelen die een draagvlak hebben en die iedereen mee op de kar krijgen. Beslissingen waar iedereen zich in kan vinden, zodat de overheid niet de boeman is met het opgeheven vingertje. Ik geloof rotsvast dat zoiets mogelijk is, want er is niemand die tégen deze doelstelling kan zijn: samen naar nul verkeersdoden. We mogen niet aanvaarden dat ons gedrag ons zoveel levens blijft kosten.