Wereld Tuberculosedag: Damiaanactie waarschuwt voor stijging tuberculose - ook in België - door toenemende armoede
24 maart 2022
Volgens Damiaanactie zal het aantal tbc-patiënten wereldwijd - en dus ook in België - stijgen door de toename van de armoede. Verschillende oorzaken zullen elkaar de komende tijd blijven versterken, waaronder stijgende energieprijzen, de gevolgen van Covid en vluchtelingenstromen waaronder maar niet enkel die uit Oekraïne. De hulporganisatie wil hier nu al, naar aanleiding van Wereld Tuberculosedag, voor waarschuwen. Waakzaam blijven en geregeld medische screenings blijven doen is dus absoluut noodzakelijk. Preventieve screenings gebeuren in België al door onder meer Fedasil, met de hulp van de Belgische partners van Damiaanactie: de VRGT (de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding) en de Fares (Fonds des Affections Respiratoires). Samen met de verantwoordelijke agentschappen van Vlaanderen, Wallonië en Brussel ontwikkelen zij al decennia preventiestrategieën om uitbraken van tuberculose te voorkomen.
Niet covid, maar tuberculose. Voor deze besmettelijke infectieziekte met vooral impact op de longen waarschuwt Damiaanactie, ook in België, naar aanleiding van Wereld Tuberculosedag. Het is vooral de multiresistente variant die de organisatie zorgen baart, zeker nu miljoenen mensen op de vlucht zijn vanuit Oekraïne. “In Oekraïne zijn in vergelijking met België meer mensen besmet met de multiresistente variant van tuberculose. Dit betekent dat de patiënten met andere medicijnen moeten behandeld worden dan bij een gewone besmetting. De kans bestaat dus dat we ook in België meer gevallen van resistente tuberculose zullen krijgen”, legt Tine Demeulenaere, medisch adviseur bij Damiaanactie uit.
In Brussel doneert Damiaanactie fondsen aan BELTA, de koepel van de VRGT en de FARES, waarmee dakloze tuberculosepatiënten tijdens hun moeilijke langdurige behandeling gehuisvest kunnen worden. Een snelle en goede behandeling is de beste preventie van verdere verspreiding. Degelijke huisvesting is hierbij essentieel en het project laat uitstekende resultaten zien.
“De grootste sociale determinant van tuberculose is armoede en ongelijkheid, zowel nationaal als internationaal. De stijgende energieprijzen, de economische impact van covid, oorlog, klimaatverandering zullen zeer waarschijnlijk een impact hebben op het aantal gevallen van tuberculose. De grootste risicogroep zijn mensen die in armoedige levensomstandigheden moeten leven, met overlevingsstress of ontberingen door bijvoorbeeld een vluchtverhaal of uitbuiting. Zoals onder andere de mensen uit Oekraïne waaraan we dezelfde zorg willen bieden als aan alle andere mensen uit oorlogsgebieden. Als we dat goed plannen dan kunnen we dat. Er zijn meer middelen voor nodig, pragmatische flexibiliteit en politieke wil, maar het blijft kostenefficiënt om dit te doen. Niet doen zal nog steeds duurder uitvallen in de toekomst.”
Dr Wouter Arrazola de Oñate, medisch directeur BELTA – VRGT
Minder gevallen door corona
Uit het net gepubliceerde tuberculoseregister 2020 van de VRGT blijkt dat in België in 2020 830 nieuwe tuberculosegevallen werden opgespoord. Dat betekent dat er 7,2 gevallen per 100.000 inwoners zijn. In Vlaanderen zijn dat 5,4 gevallen per 100.000 inwoners, in Wallonië 5,6 gevallen per 100.000 inwoners en in Brussel maar liefst 21,9 gevallen per 100.000 inwoners. 43% van de patiënten heeft de Belgische nationaliteit. De voorbije jaren blijft dit cijfer constant, maar tussen 2019 en 2020 was er wel een opmerkelijke daling vast te stellen. In 2020 werden in België namelijk 830 nieuwe gevallen vastgesteld, dus 138 minder dan in 2019. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is die daling geen goed nieuws, want dat betekent dat door de coronacrisis minder mensen zich hebben kunnen laten testen.
Tuberculose is, na COVID-19, de meest dodelijke infectieziekte. Jaarlijks krijgen wereldwijd 10 miljoen mensen te horen dat ze tuberculose hebben en sterven 1,4 miljoen mensen aan de ziekte. “De voorbije twee jaar heeft Damiaanactie wereldwijd minder mensen kunnen bereiken met tuberculose, omdat het moeilijker was voor medewerkers om in contact te komen met deze mensen. Dat is zeer zorgwekkend, zeker als je weet dat wereldwijd een persoon op de vier een slapende besmetting meedraagt”, zegt Tine Demeulenaere.
Blijven vechten tegen tbc
Sinds 2010 kon Damiaanactie wereldwijd bij zo’n 2,5 miljoen mensen tuberculose opsporen, wat overeenkomt met tussen de 200.000 en 300.000 gevallen per jaar. In 2020 heeft Damiaanactie bij 220.630 personen de diagnose van tuberculose vastgesteld. Tegelijk heeft de organisatie 210.935 tuberculosepatiënten kunnen genezen. Dat is een belangrijke evolutie maar het is niet genoeg. Om volledig te genezen van gewone tuberculose moeten patiënten 6 maanden lang een behandeling volgen. Die bestaat uit het slikken van medicatie. “Patiënten moeten die behandeling nauw opvolgen en dat lukt niet altijd, omdat de ziekte vaak de persoon treft die, binnen de familie, moet zorgen voor een basisinkomen”, weet Tine Demeulenaere. “Die beslissen dan om te stoppen met de behandeling zodat ze kunnen blijven zorgen voor hun gezin.”
Medisch expert Damiaanactie pionier in kortere behandeling tuberculose
De standaardbehandeling voor multiresistente tuberculose is bovendien door een medisch adviseur van Damiaanactie verkort van twee jaar naar negen maanden. Een medische primeur. Vlaming Armand Van Deun startte in 1997 met een zoektocht naar een behandeling voor resistente tuberculosevarianten. De geneesmiddelen die in het begin werden gebruikt, zorgden er in veel gevallen voor dat patiënten doof werden. Dankzij het pioniersonderzoek van Armand Van Deun is de behandeling verkort en het risico op doofheid verminderd. De behandeling wordt sinds 2016 ook aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie. Damiaanactie blijft ook intensief betrokken bij studies om deze kortere behandeling nog te verbeteren met nieuwe medicijnen die beschikbaar worden.
Over Damiaanactie
Damiaanactie is een Belgische medische non-profitorganisatie actief sinds 1964. Ze heeft als missie mensen te steunen die getroffen werden door lepra, tuberculose en andere infectieziektes zoals leishmaniasis. Damiaanactie streeft ernaar de toegang tot gezondheidszorg te verbeteren door middel van opleiding, onderzoek en gerichte medische acties. Daarnaast zet de organisatie in op het sensibiliseren en informeren van de bevolking en op het vergemakkelijken van de re-integratie van patiënten. Damiaanactie strijdt tegen de stigmatisering die met deze ziektes gepaard gaat, en zorgt ervoor dat alle nodige middelen aanwezig zijn om dit doel te bereiken.
Meer informatie: damiaanactie.be