Zomervakantie en sociale media: kijkt jouw werkgever mee? En mag dat zomaar?
HR-Speler Group S ondervraagt 400 werkgevers
De zomervakantie staat voor de deur. Heel wat medewerkers vertrekken op reis en dan volgen er vaak ook vakantiekiekjes op sociale media. Maar die spontane drang om alles online te delen, kan op de werkvloer wel voor problemen zorgen. Want wat als de werkgever meekijkt of achteraf aangesproken wordt over jouw post? En wat zijn de rechten van de medewerkers? HR-speler Group S zet het allemaal op een rij aan de hand van verschillende cases.
Tijdens je vakantie in Lloret de Mar sta je stomdronken te dansen op de bar, met je werkbadge inclusief bedrijfslogo nog rond je nek. Een filmpje hiervan belandt op de Facebook-pagina van de bewuste discotheek, die gevolgd wordt door meer dan 10.000 internationale profielen. Het lijkt grappig, maar een collega die mee is stuurt het filmpje door naar jouw baas.
Werknemers die zaken op hun persoonlijke sociale media plaatsen, genieten het recht op privacy, al is dat niet onbeperkt. Je moet ook rekening houden met het imago van het bedrijf waarvoor je werkt. Wanneer een medewerker zich op sociale media uit op een manier die volgens de werkgever indruist tegen het imago van het bedrijf, kan en mag de werkgever dat gebruiken om de werknemer te evalueren. In het ergste geval kan dat zelfs tot een sanctie leiden.
“Wanneer medewerkers vroeger op vakantie vertrokken, wist niemand op het werk wat ze daar deden. Vandaag is dat anders. Door sociale media is de grens tussen werk en privé vervaagd. Arbeidsrechters kunnen wat je op sociale media plaatst als reden beschouwen voor ontslag om dringende redenen.” - Frank Verbruggen, Legal Manager bij Group S.
DON'T: “Je uitleven op vakantie is niet verboden, iedereen heeft het recht om te doen wat die wil op vakantie. Let echter wel op voor zaken die linken naar het werk, zoals een badge, kledij met een bedrijfslogo of een uniform. Post daarom nooit beelden of teksten die schadelijk kunnen zijn voor het imago van het werk, of je wordt op het matje geroepen. Juridisch gezien maakt de werkgever wel minder kans om zware sancties te treffen als al jouw sociale media-profielen ‘privé’ ingesteld zijn en hij je over dat beeldmateriaal aanspreekt. Tenzij je ook als influencer actief wil zijn, is overschakelen naar privé-modus een extra tip voor iedereen.”
Er is echter wel een duidelijk verschil tussen wat de regels voorschrijven en de realiteit. Uit een bevraging bij 400 werkgevers, geeft slechts 6% aan ooit een medewerker te hebben aangesproken over zijn/haar gebruik van sociale media tijdens de vakantieperiode. Net iets minder dan de helft van de bevraagde werkgevers (49%) is bevriend met een van zijn werknemers of volgt die op sociale media. De meerderheid van die werkgevers bekijkt soms wat hun medewerkers posten op sociale media, slechts 11% zegt dat regelmatig te doen en 6% doet dat nooit. 15% van de bevraagde bedrijfsleiders, die geen enkele werknemer volgen of ermee bevriend zijn, geeft toe te gaan opzoeken wat medewerkers op hun persoonlijke sociale media posten.
Tijdens je verlof word je door collega’s op de hoogte gebracht van de zoveelste wijziging op het werk. Dat is voor jou de druppel te veel. In een gesloten facebook-groep schrijf je dat je baas ‘geen idee heeft waar die mee bezig is’. Die groep telt 80 leden, waaronder een tiental collega’s. Iemand heeft een screenshot doorgestuurd naar HR en op de eerste werkdag na je verlof word je op het matje geroepen.
Net als het recht op privacy is ook het recht op vrije mening niet absoluut. Veel hangt af van de openbaarheid waarin een bericht geplaatst wordt. Inhoud die alleen zichtbaar is voor de “vrienden” van de werknemer - en voor zover het aantal “vrienden” niet groot is - is privé. De werkgever heeft dan ook geen voet om op te staan, mocht die dat tegen jou willen gebruiken.
“Wat als veel van die vrienden nu ook collega’s zijn? In dat geval zit het bericht niet meer in de privésfeer, want de post kan snel tot bij de leidinggevende geraken. Je merkt dat je zowel als werkgever als werknemer een fijne grens bewandelt." - Frank Verbruggen, Legal Manager bij Group S
In een rechtszaak plaatste een medewerker negatieve commentaren (maar zonder beledigingen of echte bedreigingen) tegen zijn werkgever in een gesloten Facebookgroep. De groep was aangemaakt door verschillende werknemers binnen het bedrijf en het logo en de naam van het bedrijf waren duidelijk zichtbaar. Toch oordeelde het Arbeidshof van Brussel in dit geval dat dit geen verwijtbare beledigingen waren, omdat volgens het Arbeidshof de werknemer zich niet bewust kon zijn geweest van het publieke karakter van die Facebookgroep.
“Duidelijker is het wanneer iemand op zijn eigen kanalen een racistische opmerking maakt. Daarin is de rechtspraak heel duidelijk: strafbare ontsporingen vallen niet onder het recht op vrije meningsuiting. Je baas kan je daar dan ook gemakkelijk voor ontslaan." - Frank Verbruggen, Legal Manager bij Group S
Zes medewerkers uit het volledige onderzoek gaven aan ooit al eens iemand ontslagen te hebben omwille van wat die op zijn persoonlijke sociale media postte.
DON'T: “Een gesloten groep betekent niet automatisch dat die ook privé is. Screenshots van een kritische post zijn snel gemaakt. Je uit je sowieso best nooit kritisch tegenover je werkgever op sociale media, maar doe dat zeker niet in een groep waar ook collega’s in zitten. Ook niet als het om een gesloten groep gaat.”
Het is rustig op het werk, dus je reist naar het buitenland om daar vanuit je vakantieverblijf verder te werken. Je teamlead keurde het goed om een volledige week van thuis te werken, maar je deelde tijdens de werkuren op Instagram je locatie op het strand in Portugal. Je baas is erachter gekomen dat je in het buitenland vertoeft en vraagt nu om uitleg.
Wie vakantie neemt, moet dat officieel aanvragen. Werken vanop afstand veronderstelt ook effectief werk, zelfs tijdens rustigere periodes. Wanneer iemand zegt van thuis te werken, maar op sociale media toont dat hij op vakantie is, kan dat worden opgevat als bedrog en mogelijk leiden tot ontslag. Dat is ook zo bij ziekteverlof.
“In een andere rechtzaak had een medewerkster een medisch attest overgemaakt waarin stond dat ze enkele dagen arbeidsongeschikt was. Ze besloot naar Zuid-Frankrijk te trekken met een andere collega, die ook arbeidsongeschikt was, en foto’s en verhalen te posten op Instagram. Ze werd meteen ontslagen en de Arbeidsrechtbank van Brussel oordeelde dat het ontslag gerechtvaardigd was, omdat de vakantiefoto’s een provocatie aan de werkgever vormden.” - Frank Verbruggen, Legal Manager bij Group S.
DO: “Als je thuiswerkt, wees dan eerlijk over je locatie en hou je sociale media posts in lijn met wat je hebt afgesproken met de werkgever. Zeggen dat je thuiswerkt, terwijl je stiekem op vakantie bent, kan zware gevolgen hebben.”
Erica Priem
Arnaud Verwacht